گرگان از هزار سال پیش مهد فضلا و علما بود

«اسدالله معطوفی» در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: ابوریحان بیرونی هزار سال پیش وارد گرگان شده و در حلقه درس این شهر شرکت داشته است و امام محمد غزالی نیز درباره فضای فرهنگی و علمی گرگان قدیم سخن گفته است.

وی تصریح کرد: درتاریخ معاصر ایران استرآباد را با گرگان اشتباه می گیرند، گرگان قبلی شهری در کنار گنبد بود که نابود شده و استرآباد، گرگان کنونی است.

معطوفی در ادامه با بیان این که در هزار سال پیش بنا به گفته نویسندگان مطرح آن زمان در گرگان راسته وراقان وجود داشت، بیان کرد: راسته وراقان در آن زمان محل حضور کاتبان و نویسندگان و کتابفروشان بود و خطاطانی هم بودند که در حدود هزار تا 800 سال پیش کار کتابت کتاب ها را با خط ثلث و نسخ و نستعلیق در گرگان انجام می داده اند.

وی با بیان این که  در گرگان در حدود 900 سال پیش جزواتی به نام املا در مجالس املا داشتیم، گفت: خاندان آل زیار از خاندان های بزرگ علمی ایران در گرگان زندگی می کردند و دربار قابوس حاکم گرگان، محل تجمع ادبا و فضلای عصر خود بود و در دربار آل بویه هم در گرگان عالمی به نام عظیم الدوله بود که گفته می شود هر علمی در کتابخانه اش وجود داشت.

این پژوهشگر و مورخ گرگانی در ادامه بیان داشت: دو زن نیز به نام «زینب اجلیه» و «ام کلثوم مکرآبادی» در فضای علمی گرگان در 700 سال پیش حضور داشتند که کتابخانه علمی بزرگی داشتند. همچنین در آن مقطع به دلیل اختلاف اشعریان و معتزله کتاب های بسیاری در این نوشته شد.

وی ادامه داد: در 600 سال قبل «عبدالقاهر جرجانی»  که پدر علم کلام بودند و در صرف و نحو عربی استاد زمان خود بود در حدود 80 کتاب از ایشان نقل شده است و در حدود سال های بسیاری کتب وی تدریس می شد.

معطوفی با بیان این که دوره صفوی عصر چاپ کتب متعدد توسط نویسندگان گرگانی بوده است، گفت:این دوره عصر علمایی چون «میر فندرسکی»«میرداماد» و عصر مدارس بزرگ شهر استرآباد چون عمادیه بود. در این دوره« دوست محمد استرآبادی» مسئول کتابخانه آستان قدس زیر نظر شاه طهماسب بود .

وی اضافه کرد: در زمان قاجاریه خاندان استرآبادی در پایتخت در حوزه علم همه کاره بودند و محمد جعفر استرآبادی که گفته می شود نزدیک به 70 کتاب نوشته بوده است در پایتخت جولان علم و فرهنگ داشت.

وی افزود: در دوران قاجار کم کم چاپخانه وارد ایران شد و اولین دستگاه چاپ سنگی در سال هزار و 306 خورشیدی در دهنه اول نعلبندان گشایش یافت و اولین روزنامه نیز در گرگان به نام قابوس توسط «ابهری سپهری» چاپ شد.

معطوفی بیان کرد: هرملتی ریشه در گذشته، تنه درحال و میوه در آینده دارد و این موارد ریشه علم وادب در تاریخ گرگان بودولی زمانی مفید است که تنه داشته باشد و در آینده میوه بدهد.